Tự Kỷ Và Những Lầm Tưởng Về Nó

Chúng ta mô tả Chứng Tự Kỷ như thế nào?
Tự kỷ là một tình trạng ảnh hưởng đến cách một người suy nghĩ, cảm nhận, tương tác với người khác và trải nghiệm môi trường của họ. Điều này bắt đầu khi một người được sinh ra và tồn tại suốt cả cuộc đời. Mỗi người Tự kỷ đều khác nhau, không ai giống ai. Đó là lý do chứng tự kỷ được mô tả như một ‘phổ’, cũng là lí do chứng tự kỷ được coi như một sự khác biệt tuyệt vời.

Đã có không ít người nổi tiếng, có những thành tựu và đóng góp lớn lao cho nền khoa học – công nghệ, cũng là người thuộc Phổ Tự Kỷ. Có thể kể ra một vài cái tên như: Albert Einstein, Leonardo Da Vinci, Elon Musk, Larry Page, Wentworth Miller, Courtney Michelle Love…

Vậy Chứng Tự Kỷ là gì? Và nên hiểu như thế nào cho đúng? 

• Những lầm tưởng và hiểu lầm về các đặc điểm của chứng tự kỷ là gì?

Có rất nhiều lầm tưởng và hiểu lầm về chứng tự kỷ, nhưng trong khi nhiều người Tự kỷ gặp khó khăn, thì đồng thời với sự hỗ trợ thích hợp Người tự kỷ cũng có thể đạt được chất lượng cuộc sống tuyệt vời.

Cũng có một quan niệm sai lầm rằng Phổ Tự Kỷ là tuyến tính. Trên thực tế, Người tự kỷ có khả năng thể hiện một loạt các ưu điểm của họ, khả năng giao tiếp, tương tác xã hội, giải trí và vui chơi –  giống như một chòm sao vậy.

• Ưu điểm và sở thích

Có ưu điểm trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm: tư duy logic hoặc hình ảnh, tính kiên trì, mắt nhìn chi tiết, giỏi kỹ năng công nghệ, trí nhớ tốt về các sự kiện và số liệu v.v..

• Rất tập trung vào các lĩnh vực quan tâm cụ thể

Quan tâm sâu sắc đến các chủ đề điển hình như Pokémon, thể thao, Disney hoặc xe lửa, hoặc các chủ đề khác thường hơn, ví dụ: máy điều hòa không khí hoặc thùng bộng.
Có đến 20% người Tự kỷ có các kỹ năng đặc biệt hoặc trên trung bình trong một hoặc nhiều lĩnh vực như: đọc, toán, nghệ thuật, cơ khí, âm nhạc, trí nhớ, v.v.

• Giao tiếp

– Giao tiếp trung thực và trực tiếp
– Không thích hoặc khó nói chuyện với giọng nhỏ, châm biếm, khó hiểu những câu chuyện cười
– Lặp lại các từ hoặc cụm từ theo cách có thể không phù hợp với ngữ cảnh
– Không sử dụng hoặc hiểu các cử chỉ như trỏ
– Sử dụng âm thanh, dấu hiệu, cử chỉ hoặc hình ảnh để giao tiếp thay cho lời nói
– Cần thời gian để hiểu thông tin vừa được nói ra

• Tương tác xã hội

– Khó chịu trong các tình huống xã hội phức tạp, bận rộn
– Có thể thích chơi một mình hoặc bên cạnh hơn là chơi cùng những người khác 
– Có khả năng chú ý mà không cần giao tiếp bằng mắt
– Sử dụng hoặc phản ứng với ngôn ngữ cơ thể một cách khác 
– Những tương tác xã hội thường bị hiểu nhầm bởi những người không mắc chứng tự kỷ 

• Giải trí và vui chơi

– Sở thích giải trí dựa trên đam mê
– Chơi phi truyền thống như xếp đồ chơi lặp đi lặp lại
– Thích làm mọi việc theo cùng một cách
– Thoải mái giao tiếp xã hội thông qua công nghệ như điện thoại, hội nghị truyền hình hoặc trò chuyện và trò chơi trực tuyến

• Giác quan

– Có giác quan nhạy cảm hơn (âm thanh, mùi, vị, xúc giác, v.v.)
– Không thể chịu được nếu có quá nhiều cảm giác cùng một lúc (tiếng ồn lớn, nhiều va chạm, đèn sáng, v.v.)
– Cố gắng hết mức để tránh sự khó chịu bằng cách bịt tai, trốn ở những nơi yên tĩnh, v.v. để né tránh các tác động bên ngoài
– Khó chịu với các sự đụng chạm, chẳng hạn như chất liệu của quần áo, thẻ hoặc chạm nhẹ từ người khác
– Tìm kiếm trải nghiệm giác quan bằng cách ngửi thức ăn, hoặc lướt ngón tay trước ánh đèn
– Không nhận thấy cảm giác bên trong như đói hoặc đau

• Suy nghĩ

– Khả năng tư duy không đồng đều
– Khả năng tập trung vào một việc trong thời gian rất dài;
– Khó khăn khi chuyển từ thứ này sang thứ khác
– Khả năng nhận thấy các chi tiết, mẫu hoặc thay đổi cụ thể mà người khác không biết

• Trải nghiệm và thể hiện cảm xúc

– Có một kết nối cảm xúc mạnh mẽ, đôi khi áp đảo, với những người khác
– Lặp đi lặp lại các hành động như vỗ tay hoặc đi lại để thể hiện sự phấn khích, hoặc để giải toả căng thẳng
– Trì hoãn trong việc học để hiểu và điều chỉnh cảm xúc
– Khó hiểu cách người không tự kỷ suy nghĩ trong một số tình huống (Cũng như ngược lại)
– Thay vì nghĩ về phổ tự kỷ như một đường thẳng, nó giống một ‘chòm sao’ hơn.

• Những thách thức nào liên quan đến chứng tự kỷ?

Tự kỷ thường liên quan đến các tình trạng sức khỏe thể chất, phát triển hoặc tâm thần như thiểu năng trí tuệ, động kinh, các vấn đề về dạ dày-ruột, ADHD, chứng khó thở, lo lắng hoặc trầm cảm.

Tuy nhiên, nhiều thách thức trong việc vô hiệu hóa liên quan đến chứng tự kỷ xảy ra khi các cá nhân không có sự tôn trọng, hiểu biết và hỗ trợ để họ có thể thoải mái trong một thế giới không tự kỷ.

• Tự kỷ là một điều tuyệt vời khác

Thế giới hiện nay cung cấp một phương pháp tiếp cận toàn diện, dựa trên ý tưởng về một sự tuyệt vời khác, cho rằng chúng ta nên:

» Tôn trọng sự khác biệt và đa dạng
» Xây dựng kỹ năng của một người dựa trên điểm mạnh, sở thích, nguyện vọng và nhu cầu hỗ trợ của họ
» Phát triển môi trường thân thiện với người tự kỷ
» Hỗ trợ những người khác hiểu và chấp nhận chứng tự kỷ, cũng như phát triển các tương tác hỗ trợ tôn trọng.

Nguồn: autismspectrum